Cây sung

Cây Sung, cây hàng đầu trong “bộ tứ quý”

Ít ai trong giới nghệ nhân cây cảnh khi nghe nhắc tới cây sung mà không liên tưởng bộ tứ quý “sung, mãn, quan, quý”. Đúng là khó quên, khi nó được đặt ở vị trí đầu tiên trong bộ tứ biểu thị cho 4 niềm ước mơ của người trần gian. Người xưa lấy sung làm cây biểu tượng cho sự sung túc, đầy đủ, chẳng sai chút nào. Cứ đến mùa xuân, toàn thân cây sung trưởng thành, từ gốc đến cành, mọc chi chít những quả xanh, sau đó chuyển vàng, rồi đỏ ửng, để cuối cùng đỏ tím và nâu đen; không những gây cảm giác đầy đủ, mà còn tạo ấn tượng mỹ thuật, khiến các nghệ nhân đã chọn làm cây tiểu cảnh, được biết bao người hâm mộ. Nhiều nghệ nhân giỏi còn biết điều tiết để cây ra quả đúng những ngày đầu xuân, giúp người yêu cây cảnh thỏa mãn niềm ước mơ, thay lời cầu nguyện đầu năm cho gia trang một năm mới thịnh vượng, ấm no.

Đặc điểm sinh trưởng:

Cây sung là một loài cây thân gỗ, cây có thể đạt độ cao từ 20 đến 30m, trồng lâu năm có thể đạt được đường kính thân đến vài mét. Cây sung có thân màu nâu xám, vỏ cây nhẵn nhụi. Cây có nhiều cành nhỏ tạo tán rộng, do đó trước đây thường được trồng để lấy bóng râm. Các phiến lá non, cành nhỏ và chùm quả được che phủ bằng những sợi lông to màu trắng.

Lá cây sung là loại lá sớm rụng, mọc so le với nhau. Các lá kèm hình trứng hay hình elip. Chiều ngang lá khoảng 2 – 3 cm, chiều dài lá có thể đạt đến hơn 10 cm. Lá sung rất dài, có màu lục nhạt dần khi xa trục lá. Lá có lông khi còn non, lúc già lá có hình xù xì và không còn lớp lông tơ. Lá sung được dùng để ăn kèm với nhiều món chua rất ngon đặc biệt là nem chua và nem phùng…

Hoa của cây sung là loại hoa đơn tính cùng gốc. Các hoa đực và hoa cái cũng như vú lá đều mọc cùng trên một gốc. Hoa đực có các lỗ chân lông cận đỉnh, không có cuống hoa, hoa có 3 – 4 thùy và 2 nhị. Hoa cái và vú lá của cây sung có cuống nhỏ, cái tùy đài hoa thẳng nhau, đỉnh có 3 hoặc 4 răng, vòi nhụy ở bên, núm nhụy hình chùy. Sung ra hoa vào khoảng tháng 6 đến tháng 8 và ra quả từ tháng 9 đến tháng 10.

Quả sung mọc thành từng chùm to trên các cành nhỏ không lá đã già, các cành nhỏ ngắn, nách lá hoặc thân cây. Quả sung có hình quả lê, đường kính quả khoảng 2 đến 3 cm. Lỗ chân lông trên đỉnh quả có hình rốn. Quả khi non có màu xanh và chuyển dần sang cam ánh đỏ khi quả chín.

Sung là loài cây ưa sáng, ưa ẩm. Cây chịu được úng nhưng không chịu được hạn. Sung được nhân giống bằng cách gieo hạt, giâm hoặc chiết cành. Với dòng cây sung cảnh, người ta sẽ gieo hạt để tạo được bộ rễ đẹp cho cây.

Tác dụng:

Cây sung có tán đẹp, rộng, cành mềm dễ tạo dáng hoa quả đều có thể làm cảnh nên cây thường được trồng trong các hòn non bộ hoặc chậu cảnh. Cây sung cho tán rộng nên thường được trồng để lấy bóng mát trong các công viên, sân vườn,… Ngoài ra quả của cây sung còn được dùng làm các món ăn ngon, các bộ phận như vỏ, nhựa cây hay lá đều được sử dụng làm thuốc rất tốt.

Cách thức trồng, chăm sóc:

Cây sung là loài cây chịu úng tốt và cần nhiều nước để sinh trưởng, do đó khi trồng cần chọn những loại đất có thành phần cơ giới trung bình đến nặng. Không nên trồng cây ở đất cát, sỏi hoặc những loại đất không có khả năng hoặc có khả năng giữ nước kém. Nên trồng cây ở những nơi có nhiều nước hoặc hòn non bộ. Khi trồng cần chọn những cây có chiều cao từ 15 đến 20 cm. Trước khi bứng cây con để trồng cần cắt bỏ các lá non, khi trồng lấp đất đến cổ rễ cây và phải tưới giữ ẩm cho cây trong 1 đến 2 tuần đầu.

Cây sung không đòi hỏi chăm sóc đặc biệt, nhưng muốn có cây sung đẹp cần cắt tỉa cành lá để cây phân nhiều cành, lá nhỏ và cành không vươn dài. Uốn thân cành theo dáng thế mong muốn và bón lân cho cây. Do nước là yếu tố quan trọng và ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng của cây, nên khi chăm sóc cây có thể điều tiết lượng nước tưới để khống chế sự sinh trưởng của cây.

Ngoài cắt tỉa cành lá người ta còn sử dụng phương pháp băm bỏ gốc và thân cây vào khoảng tháng 9 tháng 10 hàng năm để cho thân cây mau lớn.

Về phân bón, cây sung không có yêu cầu gì đặc biệt. Để bổ sung dinh dưỡng cho cây, một năm chỉ cần tưới thúc cho cây 1 đến 2 lần vào đầu hoặc cuối mùa mưa.